Aşağıda, bir edebiyatçının kaleminden, Bolu’nun kaç ilçesi olduğu sorusunu edebi imgeler, metaforlar ve anlatılarla zenginleştirerek ele alan özgün bir WordPress blog yazısı yer alıyor:
Kelimelerin Kanatlarında: Yer Adlarının Öyküsüne Davet
Bir edebiyatçı için bir yer adı, yalnızca coğrafi bir etiket değil; kapıyı aralayan bir düş, bir bellek koleksiyonu, bir karakter manifestosudur. “Bolu” dediğimizde yeşilin tonları, sis bastıran dağlar, kuşların çevirdiği göller, cevizli çöreklerin kokusu, tarihle harmanlanmış sokaklar gelir ilk düşe. Peki, bu düş yerleşmeli bir gerçekliğe kavuştuğunda, “Bolu kaç ilçesi” sorusu nasıl bir anlam kazanır? İşte bu yazı, edebiyat ve gerçeklik arasındaki ince çizgide gezinerek soruya yanıt verirken okuru kendi çağrışımlarına davet edecek bir yolculuğa çıkar.
Gerçek Katmanı: Bolu’nun İlçeleri
İdari kaynaklara göre Bolu ili, merkez ilçe de dahil olmak üzere toplam 9 ilçeye sahiptir. [1]
Bu ilçeler şöyle sıralanır:
– Bolu (merkez)
– Dörtdivan
– Gerede
– Göynük
– Kıbrıscık
– Mengen
– Mudurnu
– Seben
– Yeniçağa [2]
Bazı kaynaklar, merkez hariç 8 ilçe diye belirtse de, genellikle “merkez ilçe + 8 ilçe” biçiminde toplam 9 kabul edilir. [3]
Dolayısıyla edebi kurguya geçmeden önce, elimizde somut bir harita olmalı: Bolu’nun dokusu, bu dokuyu örgeleyen “ilçeler” kadar çeşitlidir. Her ilçenin adı, bir edebi karakter gibi işlev kazanabilir — halkıyla, coğrafyasıyla, tarihsel hatlarıyla.
İlçeler Birer Karakter Olarak Düşünülse
Bolu Merkez — Anlatıcının Evi
Merkez ilçe, romanın baş kahramanı gibi sahnenin tam ortasındadır. En yoğun nüfus, en çok etkinlik, en çok kentsel yürüyüş, en çok sokak hikâyesi buradadır. Bolu’yu Bolu yapan imgelerin çoğu — göller, yollar, çarşılar — buraya bağlanır.
Gerede — Rüzgârlarla Gelen Sözcük
Gerede, doğudan batıya geçiş kapısıdır, kara yollarıyla köprü işlevi görür. Romanlarda, göç hikâyeleri, yolculuk kavramları Gerede’den köşe kapar: “Gidenler gelene, gelenler gidenlere…” gibi tema izleri.
Göynük — Tarihle Zamanın Katmanları
Göynük’ün dar sokakları, ahşap evleri, Osmanlı izleri, anlatılmamış hikâyeler hissi taşır. Bir karakterin çocukluğu Göynük’te geçmişse, onun içsel dünyasında tarih, doğa ve zamansallık sürekli iç içe geçer.
Mengen — Mutfak, Yiyecek, Misafirlik Motifleri
Mengen, yemeklerle, aşçılıkla bağ kurar. Bir öyküde misafir sofraları, paylaşılan lezzetler, sıcak sohbetler Mengen’i sahnede çekici kılar. İlçe adı bile damakta tat bırakır.
Mudurnu — Zamanın Duruğu, Sessizlik ve Katmanlar
Mudurnu, eski evleriyle, yavaş akan huzuruyla edebiyatın “sessiz kahramanı” olabilir. Burası, “geri dönüp bakmak”, “kökler” temalarını çağıran yer olur.
Kıbrıscık, Seben, Dörtdivan, Yeniçağa — Azınlık Ruhlar, Beklenmedik Oyuncular
Bu ilçeler, romanın yan karakterleri gibi, az görünür ama gizli enerjileri barındırır. Kıbrıscık’ın doğası, Seben’in yaylaları, Dörtdivan’ın yüksek yaylaları, Yeniçağa’nın su kenarları… Her biri küçük sahnelerde büyük yankılar bırakabilir.
Edebi Temalar ve İlçe Sayısının Anlattığı Şeyler
Çoğulluk vs. Birlik: Bolu’nun 9 ilçesi, tekil “Bolu” kavramını çoğullar içinde hâlâ birleştirici kılar. Edebiyat metinlerinde “Bolu” denildiğinde, her ilçenin sesi duyulur; ama yine de ortak bir hava vardır.
Sınırlar ve Geçişler: İlçe sınırları görünmez çitler gibidir; bir karakter sınırı aştığında başka iklimlere, başka öykülere geçer. İlçe sayısı, bu geçişlerin çokluğunu sağlar.
Adların Simgeselliği: “Mengen”, “Mudurnu”, “Göynük” gibi adlar, sesle çağrışımlar oluşturur. Edebiyatta bir karakterin kökeni bu adlarla anlatılırsa, yalnızca coğrafi bir ilişki değil, duygu ve belleksel bir bağlantı doğar.
Kuvvetli Yer Anlatıları: İlçeler çoğaldıkça yer anlatıları zenginleşir. Bir romanın bir bölümü Gerede’de geçerken, diğer bölümü Göynük’te; karakterler ilçe geçtikçe dönüşebilir.
Okuyuculara Çağrı: Kendi İlçe Hikâyeni Yaz
Yazının sonunda okuyucuya şu önerilerle seslenmek isterim:
– Sana göre “Bolu” dediğinde aklında ilk gelen ilçe hangisidir? Neden?
– Eğer bir öykü yazacak olsan, Bolu’nun hangi ilçesini karakterin geçmişine bağlardın? O ilçeyi niçin seçersin?
– İlçe sayısı çokluğu mı yoksa merkezî yapı mı edebi anlatıyı zenginleştirir?
– Bolu’nun 9 ilçesi arasından biri olmak kimliği nasıl biçimlendirir?
– Blogun yorum bölümünde, senin Bolu ile bağlılığın hangi ilçeyle daha fazla? Neden?
Bolu’nun kaç ilçesi olduğu sorusu, ilk bakışta sade bir coğrafi bilgi isteğidir. Ama edebiyatın gücüyle bu soruya bakınca, her ilçe bir karakter olur; her yol, her sınır bir metafor; her adı taşımak bir hatıra olur. Bolu’da gezdiğinde, her ilçenin kendi öyküsünü dinlemeye çalış — belki sen de kendi metnin içinde yeni ilçeler keşfedersin.
—
Sources:
[1]: https://www.nufusune.com/bolu-ilceleri?utm_source=chatgpt.com “BOLU İLÇELERİ – nufusune.com”
[2]: https://www.boluolay.com/haber/19365389/bolu-nere-gezilir-bolu-ilceleri-nelerdir-bolu-ilce-nufuslari-kactir-bolu-icin-posta-kodlari?utm_source=chatgpt.com “Bolu nere gezilir? Bolu ilçeleri nelerdir? Bolu ilçe … – Bolu Olay”
[3]: https://bolu.ktb.gov.tr/TR-353819/ilceler.html?utm_source=chatgpt.com “İlçeler – bolu.ktb.gov.tr”